Nghiên cứu gần đây cho biết uống vài tách cà phê mỗi ngày có thể giảm rủi ro tử vong do bất kỳ nguyên nhân nào, bao gồm những bệnh nguy hiểm như tim mạch, tiểu đường tuýp 2, trầm cảm, chứng sa sút trí tuệ ở người lớn tuổi (bệnh Alzheimer), hội chứng liệt rung (Parkinson) cùng nhiều loại ung thư phổ biến.
Tăng cường tiêu thụ rau, củ, quả màu sắc đa dạng giúp tăng hấp thụ phytonutrient. Ảnh: Metagenics Institute
Lợi ích này và mối liên hệ với hai hợp chất axít caffeic và axít chlorogenic trong cà phê đặc biệt khiến các nhà khoa học lưu ý. Đây là hai trong số các “dưỡng chất thực vật” phytonutrient – thành phần dinh dưỡng tự nhiên tập trung nhiều ở lớp vỏ, tạo màu sắc, hương thơm và mùi vị cho ngũ cốc, rau củ, trái cây.
Trong các thí nghiệm trước, axít caffeic và chlorogenic được chứng minh có đặc tính kháng viêm, giảm nguy cơ ung thư thông qua cơ chế trung hòa các gốc tự do, chuyển hóa các chất tiềm ẩn gây bệnh thành hợp chất ít độc hại hơn. Một số nghiên cứu trên chuột còn phát hiện hai loại axít này giúp kiểm soát tốt đường huyết sau khi ăn.
Ngoài cà phê, axít caffeic và chlorogenic được tìm thấy nhiều trong trái cây (như chà là, mận khô, việt quất, táo, lê, đào, ô liu), rau củ, các loại hạt cùng một số gia vị và thảo dược (gừng, quế, hoa hồi, thì là Ai Cập, cỏ xạ hương, lá bạc hà, rau kinh giới, cây xô thơm, hương thảo).
Bên cạnh hai dưỡng chất trên, quercetin và glucosinolate cũng là những phytonutrient quan trọng. Ngoài đặc tính kháng viêm và chống ôxy hóa, quercetin có tiềm năng điều trị ung thư với khả năng thay đổi cách tế bào bệnh phát triển, sinh sôi và di căn. Một số thử nghiệm lâm sàng cho thấy bổ sung quercetin cũng giúp cân bằng huyết áp. Nguồn thực phẩm giàu quercetin gồm có ô liu đen, ca cao, nam việt quất, mâm xôi, dâu tây, táo, mận, mận khô, hành tây, hành tím, hẹ tây, măng tây, bông cải xanh, bí ngòi, kinh giới, rau thơm, đậu xanh, rượu vang đỏ, đinh hương và nụ bạch hoa…
Tương tự, glucosinolate cũng có hoạt tính kháng khuẩn, chống viêm và chống ôxy hóa, đặc biệt ngăn nguy cơ ung thư bằng cách kìm hãm sự phát triển của tác nhân gây bệnh. Glucosinolate hiện diện nhiều trong các loại rau họ cải như bông cải xanh, bông cải trắng, bắp cải, cải xoăn, củ cải trắng, cải thìa, xà lách rocket, mù tạt, xà lách xoong, cải bẹ xanh.
Theo các chuyên gia, phytonutrient chủ yếu từ thực vật, do đó khi chế biến cần lưu ý không để nhiệt độ quá cao vì sẽ làm mất đi hàm lượng dưỡng chất. Ngoài ra, chúng ta nên dung nạp nhiều loại phytonutrient khác nhau bằng cách đa dạng hóa nguồn trái cây, rau củ hàng ngày.
